Aloes (Aloe) jest rodzajem jednoliściennych roślin gruboszowatych, należących do sukulentów (succulentus) - roślin, które posiadają umiejętność gromadzenia wody, dzięki czemu potrafią bez niej bardzo długo przetrwać, w przypadku aloesu jest to nawet okres do 5 lat. Aloes zazwyczaj nie posiada pnia, bywają jednak odmiany, które go wykształcają. Aloes jest wieloletnią i wiecznie zieloną rośliną, z wyglądu przypomina agawę o drzewkowatym bądź krzewiastym pokroju. Liście aloesu z reguły osiągają 40 - 50 cm długości i ok. 5 - 6 cm szerokości. Niektóre gatunki osiągają nawet do 120 cm wysokości. Posiadają barwę zieloną, często nakrapiane są białymi bądź zielonkawymi plamkami, są mięsiste, przeważnie o szpiczastym zakończeniu i ząbkowanych brzegach.
Najpopularniejszymi gatunkami są:
- Aloes zwyczajny (Aloe vera) nazywany także aloesem z Barbados - o kwiatach dzwonkowatych w kolorze żółtym wyrastających na sztywnej łodydze kwiatowej, która osiąga nawet 50 cm wysokości. Zielone, błyszczące liście z wiekiem przechodzą do koloru szarozielonego.
- Aloes drzewiasty (Aloe arborescens) - o drewniejącej łodydze i wydłużonych, szarozielonych oraz brzegiem kolczastych liściach. Kwiaty tego gatunku mają formę rurkowatą w kolorze czerwonym.
- Aloes pstry (Aloe variegata) - o wzniesionych, zielonych liściach nieregularnie cętkowanych białą barwą.
- Aloes ościsty (Aloe aristata) - nieduża roślina, osiągająca maksymalnie 20 cm wysokości, rosnącą raczej wszerz. Liście tego gatunku pokryte są białymi, guzkowatymi kolcami. Posiada kwiaty o barwie pomarańczowej, czerwonej lub żółtej w zależności od odmiany.
Z źródeł wynika, że aloes pochodzi z Afryki, a na obszary Morza Karaibskiego został przywieziony za czasów wypraw Krzysztofa Kolumba. Obecnie za ojczyznę aloesu uważa się Karaiby, stąd też nazwa jednego gatunku aloes z Barbados. Roślina ta w stanie naturalnym występuje m.in. w Hiszpanii, Australii, Wenezueli czy Meksyku. Aloes uprawiany jest w wielu krajach, w Polsce hoduje się go jako roślinę doniczkową i szklarniową.
Choć aloes charakteryzuje się walorami dekoracyjnymi, uprawia się go przede wszystkim dla cennego miąższu, ukrytego w liściach rośliny. Miąższ zawiera kwas cynamonowy, sole mineralne, witaminy (beta-karoten, B1, B2, B3, B6, B9, B12, C, E), fosfolipidy, aminokwasy. Niezwykle cennym składnikiem rośliny są enzymy monosacharydy i polisacharydy (acemannan, glukomannan) oraz antrachinony (aloina, aloemodyna), które posiadają zdolność wiązania się z białkami błon komórkowych i osocza.
Już w starożytności Grecy i Egipcjanie wykorzystywali właściwości lecznicze aloesu. Stosowany był do zabiegów pielęgnujących ciało przez Kleopatrę. Towarzyszył Kolumbowi na jego morskich wyprawach, nazwał ją „lekarzem w doniczce”. Stosowano go również w licznych schorzeniach skóry oraz w leczeniu oparzeń, skaleczeń.
Współcześnie, poprzez potwierdzone badaniami naukowymi właściwości lecznicze miąższu aloesowego, wykorzystuje się go przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Świeże liście służą do sporządzania dużej ilości preparatów w postaci maści, płynów, mazideł, syropów, itd. Stosowany doustnie m.in. w schorzeniach wrzodowych żołądka i dwunastnicy, nerwobólach, dychawicy oskrzelowej.
Miąższ posiada działanie przeciwzapalne i przyspiesza gojenie się ran. Żele i maści zawierające bogate składniki aktywne aloesu stosuje się m.in przy:
- drobnych skaleczeniach i zranieniach, również przy podrażnieniu po goleniu
- zmianach skórnych np.: trądziku, ropieniu, krostach
- alergiach skórnych
- oparzeniach słonecznych i termicznych
- odmrożeniach
- ukąszeniach przez owady
- bliznach po oparzeniach
Aloes posiada działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne. Preparaty zawierające tą roślinę łagodzą opuchliznę, pomocne są w walce z odleżynami, żylakami czy łuszczycą. Miąższ aloesowy podnosi odporność organizmu, a także wspiera organizm w walce z alergiami czy cukrzycą. Jest doskonałym środkiem odtruwającym, oczyszcza organizm z toksyn. Dzięki zawartości antrachinów ma działanie przeczyszczające.
Wyciąg z aloesu zawarty w kremach, maseczkach ma działanie wygładzające i ujędrniające. Doskonale nawilża skórę, regeneruje i przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek. Idealnie sprawdza się jako naturalny, antybakteryjny dezodorant neutralizując przykry zapach potu.