Bazylia (Ocimum) należy do rodzaju roślin jednorocznych, jasnotowatych (Lamiaceae). Osiąga 20-50 cm wysokości, posiada kanciastą łodygę, która pokryta jest lekkim meszkiem. Liście bazylii przeważnie mają kształt jajowaty, rosną naprzemianlegle, pod ich spodem umieszczone są gruczołki wydzielnicze, zawierające balsamiczny lotny olejek.
Bazylia kwitnie w lipcu i sierpniu, jej kwiaty mają białe, czerwonawe lub wielobarwne kolory, wyrastające w nibyokółkach w kątach liści. Owocem bazylii jest rozłupnia rozpadająca się na 4 lepkie, brunatnawe rozłupki. Roślina ta liczy ok 35 gatunków, m.in.: bazylia azjatycka(Ocimum tenuiflorum), bazylia miętnolistna (Ocimum menthaefolium), bazylia zielona (Ocimum viride), bazylia eugenolowa (Ocimum gratissimus), bazylia cytrynowa (Ocimum basilicum citriodora). Najbardziej pospolitym gatunkiem bazylli jest bazylia pospolita (Ocimum basilicum).
Znaczące uprawy znajdują się w Ameryce Południowej. W Azji uprawiano ją od czasów przedhistorycznych. W XII wieku bazylia uprawiana była w cieplejszych regionach Europy Środkowej i dopiero w XVI wieku zaczęto ją hodować w przyklasztornych ogródkach ziołowych we Francji, Hiszpanii i Włoszech. Bazylia ze względu na swoje mało-wymagające warunki klimatyczne jest łatwa do uprawiania, można ją również hodować w domowych warunkach (w doniczkach). Lubi miejsca nasłonecznione ale bez ostrych promieni słonecznych (najlepiej o wystawie południowej), osłonięte od wiatru, dostatecznie wilgotne. Największe zapotrzebowanie na wodę występuje w okresie kiełkowania i początkowego wzrostu. Bazylia najlepiej rośnie na glebach żyznych, lekko kwaśnych, oraz bogatych w składniki pokarmowe, najlepiej nawozić kompostem, ponieważ nie lubi świeżego obornika.
O bogactwie bazylii dowiadujemy się już od starożytnych mieszkańców Egiptu, którzy wykorzystywali ją głównie w lecznictwie, wierzyli również, że bazylia odstrasza bestie, smoki i inne potwory. Wiadomości o niej można znaleźć w dziełach takich klasyków jak: Dioskurides, Hipokrates, czy Teofrast z Eresos. W prawosławnym kościele greckim wykorzystywana była do przygotowywania wody święconej. W Indiach poświęcona była bogu Wisznu i Krysznie, a na Haiti bogini miłości Erzulie. We Włoszech gałązka bazylii upięta we włosach młodzieńca oznaczała gotowość do ożenku, a wystawiona w oknie panny, wyrażała chęć do zmiany stanu cywilnego. W średniowieczu bazylia rozsypywana była wokół serca wybranka, miało to zapewnić o jego wierności.
Obecnie bazylia ceniona jest głównie za walory smakowe, aromatyczne, lecznicze i ozdobne. Wykorzystuje się ją w przemyśle spożywczym do wyrobu konserw oraz jako przyprawę, która posiada korzenny, słodkawy i pikantny smak. Bazylia jako przyprawa używana jest w postaci świeżych lub suszonych liści, rzadziej wykorzystywana jest z całego ziela. Bazylia jest bogatym źródłem potasu, wapnia, magnezu i fosforu oraz witaminy A i beta-karotenu. Używana jako surowiec zielarski, ziele bazylii - Herba Basilici (ulistnione, ścięte w czasie kwitnienia i ususzone pędy), ma właściwości pobudzające apetyt, uważa się, że działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój i dodaje sił. Stosuje się ją w łagodnych zaburzeniach trawiennych, wzdęciach, przy niedoborze soku żołądkowego. Napar ze świeżych liści jest skuteczny w niedokrwistości, a herbata z bazylii wpływa na zmniejszenie nudności. Naparów z Bazylii wykorzystuje się również do płukania gardła w stanach zapalnych, a także w celu zwalczenia suchego kaszlu, poprzez właściwości bakteriobójcze znajduje zastosowanie w stomatologii pełniąc funkcję środka dezynfekującego i dezodoryzującego. Bazylia jest cenioną rośliną miododajną ze względu na korzenny smak i mocny balsamiczny aromat.
Olejek bazyliowy otrzymywany jest w procesie destylacji z kwitnącego ziela. Ta metoda otrzymywania pozwala na zachowanie w jego składzie substancji mineralnych i witamin. Otrzymany olejek ma słodki, świeży, lekko korzenny aromat z nutą balsamiczną, jest niemal bezbarwny, lekko żółtawy. Z uwagi na wszechstronność olejku bazyliowego, jest on bardzo cennym środkiem w różnorodnych problemach i zaburzeniach psychicznych i psychosomatycznych, pomocny jest w przypadku stresu, lęku, melancholii. Ma korzystne działanie na układ oddechowy, stosowany jest w leczeniu astmy, zapalenia oskrzeli i zapalenia zatok. Odświeża skórę, jest dobrym, domowym sposobem na łagodzenie skutków ukąszeń przez owady, pomocny przy trądziku. Olejek eteryczny stosowany jest w perfumerii, do wyrobu perfum i mydła. W kosmetologii zalecany jest do pielęgnacji skóry dojrzalej, zwiotczałej i suchej. Wzmacnia włosy oraz zapobiega ich wypadaniu, kąpiel z dodatkiem olejku bazyliowego relaksuje, odpręża i łagodzi zmęczenie.