Fiołek (Viola) należy do roślin bylinowych z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Liście fiołka są liczne, drobne i dość grube, o okrągłej lub szerokojajowatej, karbowanej blaszce. Przylistki są podługowate i brzegiem gruczołowato-ząbkowane lub orzęsione. Kwiaty fiołka mają średnicę 2 - 3 cm i intensywnie fioletowe płatki, białą gardziel i czarne smugi po wewnętrznej stronie płatków w gardzieli. Roślina ta liczy ok. 500 gatunków, występujących w subtropikalnej i umiarkowanej strefie półkuli północnej, różniących się od siebie przeważnie pokrojem, kolorem i kształtem.
W starożytności Grecy uważali fiołki za kwiaty długowieczności, optymizmu i płodności. Według mitologii greckiej, fiołki powstały gdy Zeus poprosił Ziemię, by stworzyła dla jego miłości, którą była Io (grecka nimfa) najpiękniejsze kwiaty. Wieńczyły one również głowy biesiadników, co miało uchronić ich przed upiciem się i migreną. Fiołki zdobiły tarasy podczas uczt. W starożytnym Rzymie służyły m.in. do przystrajania grobów w święto ku czci duchów zmarłych. Rzymianie cenili również wino fiołkowe.
Typowym gatunkiem jest fiołek wonny (Viola odorata), jest jednym z niewielu słodko pachnących fiołków spotykanych w rodzimej florze. Fioletowe kwiaty fiołka wonnego możemy zaobserwować wczesną wiosną na przełomie marca i kwietnia, kwitnie do pierwszej połowy maja, powtarza kwitnienie jesienią. Viola odorata jest stosunkowo niewielką rośliną, jej wysokość nie przekracza 10 cm. Preferuje półcień i miejsca niezbyt nasłonecznione, dlatego nie spotkamy jej w górach ani na wyżynach. Obecnie występuje w wielu krajach Azji, Afryki Północnej, Europy, również w Polsce, w zaroślach i w wilgotnych lasach możemy napotkać go jako roślinę dziką. Fiołek wonny jest powszechnie uprawiany jako roślina ozdobna, olejkodajna i lecznicza.
Ze względu na pachnące kwiaty (najładniej pachną te zebrane w słoneczny dzień), jak i na jadalne liście (mają delikatny posmak reszponki) używany jest w kulinariach. Kwiaty wykorzystuję się m.in. do wyrobów słodkich, dżemów i marmolad, liście używane są do sałatek. Do parzenia herbaty wykorzystuje się liście i kwiaty, z fiołków możemy również zrobić musy czekoladowe. We Francji znany jest fiołkowy likier (Creme de violelette). Płatki fiołka wonnego wykorzystywane są także do produkcji potpourri (mieszanek tworzonych z suszonych fragmentów roślin) przeznaczonych do dekoracji wnętrz.
Olejek eteryczny uzyskiwany jest poprzez ekstrakcję rozpuszczalnikami lotnymi. Ziele fiołka zawiera saponiny, ester metylowy kwasu salicylowego, kwasy organiczne, barwnik wielarubinę. W produkcji perfum oprócz kwiatów wykorzystuje się również liście fiołka, które mają ziołowy zapach połączony z nutami ziemi. Ze względu na delikatność surowca, jakim jest fiołek, przetwarza się go bez ogrzewania. Otrzymany olejek używany jest do perfumowania lotionów, kremów, pudrów i innych kosmetyków.
Olejek fiołkowy ma działanie wykrztuśne, moczopędne, odkażające i rozkurczowe. Upłynnia zalegający śluz w drogach oddechowych,
ułatwiając jego wydalenie. Preparaty z fiołka stosuje się również
przy astmie, zapaleniu uszu i reumatyzmie.