Goździki to nierozkwitnięte pączki czapetki pachnącej, zwanej również goździkowcem korzenny. Mają ok. 12 - 16 mm długości. Świeże pączki posiadają kolor różowy, natomiast suszone rdzawo-brązowy lub ciemnobrunatny. Charakteryzują się, kształtem który przypomina małe gwoździe i piekącym smakiem.
Goździkowiec korzenny (Syzygium aromaticum)
nazywany jest także goździkowcem lub goździkowym drzewem. Należy do
gatunku roślin z rodziny mirtowatych. Jest tropikalnym, wiecznie
zielonym drzewem dorastającym do 15 - 20 m. Liście goździkowca mają
kształt eliptycznolacentowaty, są twarde i lśniące z wierzchu.
Kwiaty drzewa goździkowego są niewielkie, w kolorze białym, zebrane w kwiatostany groniaste, tworzące baldach złożony. Drzewa
goździkowe dojrzewają do 20 lat, a następnie owocują przez kolejne
50 lat.
Goździkowiec korzenny rośnie dziko na wyspach Oceanii. Uprawiany jest na wielu wyspach znajdujących się w strefie klimatu gorącego np.: na Madagaskarze, Jawie, Sumatrze, Cejlonie. Mniejsze uprawy spotykane są również w Afryce i Ameryce Południowej. Obecnie największe plantacje znajdują się w Tanzanii (na wyspach Zanzibar i Pemba).
Z źródeł wynika, że pierwsze wzmianki o wykorzystywaniu
goździków pochodzą z około III w. p.n.e. z Chin. Były one bardzo
cenną przyprawą, którą bardzo często ofiarowywano władcom. Nazywane
„ptasimi języczkami” z uwagi na obowiązek żucia tej przyprawy w celu odświeżenia oddechu, przed rozmową z cesarzem. Używane były
również jako skuteczny lek przeciwko dżumie.
Goździki z uwagi na zawartość dużej ilości olejku eterycznego i garbników wykorzystywane są w przemyśle gastronomicznym, farmaceutycznym, kosmetycznym oraz perfumeryjnym. W kuchni goździki są przyprawą, która łatwo potrafi nadać wyraźnie wiodący smak daniom zarówno słodkim, jak i pikantnym. Goździki w całości dodawane są do likierów i win, wykorzystywane są również do sporządzania marynat rybnych i grzybowych oraz przetworów mięsnych. Mielone goździki używane są m.in. do pierników i ciast. W USA goździki wbijane są w szynkę pieczoną, w Niemczech najczęściej używane są jako dodatek do korzennego chleba, natomiast w Indonezji dodawane są przy produkcji papierosów.
Olejek eteryczny z goździków otrzymywany jest metodą destylacji parą wodną. Otrzymana ciecz posiada silnie korzenny aromat i co ciekawe, jest cięższa od wody (co jest rzadkością). Podstawowe składniki olejku goździkowego, którymi są: eugenol i jego pochodne, terpeny, aldehyd i kwas benzoesowy, decydują o dość cennych właściwościach leczniczych, a związki w nim występujące nadają mu charakterystyczny zapach.
Eugenol jest bardzo silnym antyoksydantem, od dawna wykorzystywany w stomatologii, jako środek przeciwbólowy i odkażający. Odpowiada on również, za obniżenie poziomu wolnych rodników w komórkach, dzięki czemu goździkom przypisuje się działanie przeciwnowotworowe. Zawarte w goździkach olejki lotne oczyszczają organizm i przewód pokarmowy z toksyn i szkodliwych bakterii. Goździki zwalczają pasożyty jelit i posiadają właściwości drobnoustrojowe wobec bakterii i grzybów, stąd pomocne są w leczeniu robaków jelitowych i różnych dolegliwościach trawiennych. Olejek goździkowy rozrzedza gęstą wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i ułatwia jej odkrztuszenie. Goździki wykazują działanie rozgrzewające i stymulujące, usuwają zmęczenie i wyczerpanie psychiczne.
W przemyśle kosmetycznym olejek goździkowy używany jest przy produkcji past do zębów, preparatów do płukania jamy ustnej, produktów przeznaczonych do dezynfekcji rąk oraz preparatów odstraszających owady. Przyrządzane odwary i wywary stosowane są przy stanach zapalnych skóry oraz niwelują wypryski w okresie menstruacji. Kąpiele z dodatkiem olejku lub odwarem goździkowym skuteczne są w nadmiernym poceniu się. Olejek goździkowy, jako afrodyzjak, pomocny jest przy zaburzeniu sfery seksualnej.