Pelargonia (Pelargonium) jest rodzajem bylin lub półkrzewów jednorocznych, o mocnych, gałęzistych i z czasem drewniejących pędach należących do rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae). Na świecie znanych jest ponad 200 gatunków tej rośliny. Niektóre odmiany pelargonii ze względu na właściwości olejkodajne nazywane są „geranium”, chociaż do rodzaju Bodziszek (Geranium) nie należą.
Pelargonia może dorosnąć do 130 cm. Posiada pierzaste liście na długich ogonkach. Cała roślina pokryta jest drobnymi włoskami, które posiadają gruczoły z olejkami eterycznymi o delikatnym, cytrynowo-różanym aromacie. Na szczytach łodyg pojawiają się grzbieciste, drobne, jasnoróżowe, różowe lub czerwone (w zależności od odmiany) kwiatki.
Ojczyzną pelargonii jest Południowa Afryka, gdzie spotykana jest w formie dużego krzewu. Roślina uprawiana jest na plantacjach w klimacie południowoeuropejskim. Największe plantacje znajdują się na południu Francji, w Egipcie, Reunion Madagaskar, Kongo, Hiszpanii i we Włoszech. W Polsce, z racji klimatu, roślina uprawiana jest jako kwiat doniczkowy. Pelargonia nie wymaga szczególnych warunków i jest rośliną o niskich wymaganiach.
Roślina uprawiana jest przede wszystkim ze względu na jej liście i olejek eteryczny, które znajdują zastosowanie w celach leczniczych, kulinarnych, kosmetycznych i perfumeryjnych. Pelargonie dzięki silnej woni wspaniale odświeżają powietrze. W kuchni południowoeuropejskiej używane są świeże liście i kwiaty. W celu nadania aromatu, najczęściej dodawane są do herbaty lub wina, dżemów, sosów, kremów, słodkiego pieczywa. Kandyzowane liście i kwiaty rośliny wykorzystywane są do dekoracji ciast i deserów.
Napary i wywary przygotowywane ze świeżych liści posiadają cenne właściwości lecznicze. Wywary stosowane są w stanach zapalnych gardła, przy przeziębieniach i w chorobach przewodu pokarmowego. Okłady ze świeżych liści znakomicie uśmierzają bóle głowy i ucha. Pomocne są również w zwalczaniu bóli reumatycznych i stosowane są na przemarznięte części ciała. Napary oczyszczają i poprawiają ukrwienie skóry, dzięki czemu skóra nabiera zdrowego wyglądu. Dodawane do kąpieli działają tonizująco i ściągająco na skórę. Ze źródeł wynika, że wdychanie zapachu liści obniża ciśnienie krwi, a przyrządzona z nich inhalacja działa nasennie.
Olejek geraniowy pozyskiwany jest metodą destylacji, zazwyczaj ziela pelargonii pachnącej z parą wodną, zawiera on m.in.: geraniol, pinen i felandren, cytronelol, flawonoidy, garbniki i kwasy organiczne. Olejek ten, jest bezbarwną i łatwo ulatniająca się cieczą. Posiada silnie cytrynowy zapach, z wyczuwalną wonią mięty i aromatu różanego, oraz ostry i piekący smak. Najczęstszymi olejkodajnymi gatunkami pelargonii wykorzystywanymi przy produkcji perfum są: Pelargonia capitatum, Pelargonia fragrans, Pelargonia graveolens, Pelargonia krappeanum, Pelargonia odoratissimum, Pelargonia radula. Olejek geraniowy najlepszej jakości pochodzi z plantacji Reunion Madagaskar.
Współcześnie wyróżnia się kilka wzorców olejku geraniowego, najpopularniejsze to:
- olejek bourbon z wyspy Reunion o upojnym, różanym zapachu z bardzo silną nutą mięty.
- olejek francuski o łagodnej nucie różanej wzbogaconej cytryną i miętą.
- olejek chiński o najmocniejszym zapachu z nutą róży, cytryny i mięty.
Olejek skutecznie odstrasza komary. Posiada właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, stąd z powodzeniem stosowany jest w leczeniu kaszlu, kataru, zapaleniu zatok itd. Stosowany jest w stanach zapalenia skóry, dość często używany przy trądziku, opryszczce i liszaju. Zalecany jest w zakażeniach grzybiczych skóry i pochwy. Skutecznie działa przy leczeniu żylaków i hemoroidów. Używany jest w leczeniu napięcia przedmiesiączkowego i kłopotach związanych z klimakterium. Posiada on działanie normalizujące cykl u kobiet. Ma działanie przeciwbólowe, łagodzi objawy zapalenia pęcherza moczowego, półpaśca i ospy wietrznej.
W przemyśle kosmetycznym olejek geraniowy służy do produkcji różnego rodzaju mydeł, balsamów, lotionów itp. Wytwarzane kremy, zawierające olejek geraniowy zalecane są do cery tłustej. Olejek geranium jest jednym z najważniejszych olejków stosowanych w produkcji wysokiej klasy perfum. Idealnie komponuje się z akordami orientalnym i różanymi. Olejek reguluje krążenie i pomaga w pozbyciu się nagromadzonych płynów z organizmu, stąd stosowany jest w leczeniu cellulitu, używany jest też na rozstępy.
Od niedawna olejek geraniowy stosowany jest jako antydepresant. Zmniejsza on napięcia nerwowe, łagodzi stany lękowe, niepokój. Wykazuje działanie kojące i uspokajające. Wdychany podczas aromaterapii relaksuje i wprowadza w stan głębokiej harmonii. Ponadto inhalacje z olejku geraniowego poprawiają koncentrację i pamięć.
Należy pamiętać, że olejek geraniowy nie jest olejkiem z geranium. Olejek geraniowy pozyskiwany jest z niektórych odmian pelargonii, natomiast olejek z geranium (z bodziszka) to olejek zdrawcowy.